[...] Ο Herder, για παράδειγμα, είχε μια αντίληψη για τη θεία πρόνοια σύμφωνα με την οποία όλη αυτή η πολιτισμική πολυμορφία δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός, αλλά αποσκοπούσε στην επίτευξη μιας ευρύτερης αρμονίας. Δεν μπορώ να αποκλείσω αυτή την εκδοχή. Αλλά όσον αφορά τον κόσμο των θνητών, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι είναι εύλογο να υποθέσουμε πως πολιτισμοί που οριοθέτησαν το νόημα της ζωής ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, διαφορετικού χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασίας, για σημαντικά χρονικά διαστήματα -που με άλλα λόγια διαμόρφωσαν την αντίληψή τους για το αγαθό, το όσιο και το θαυμαστό- είναι σχεδόν βέβαιο ότι διαθέτουν κάτι που αξίζει το θαυμασμό και το σεβασμό μας, ακόμα κι αν πολλά στοιχεία τους προκαλούν τη φρίκη και την απόρριψή μας. Ίσως θα μπορούσαμε να το διατυπώσουμε και διαφορετικά: θα αποτελούσε ακραία αλαζονεία να απορρίψουμε αυτή την πιθανότητα εκ των προτέρων.
Εδώ μάλλον εγείρεται και ένα ηθικό ζήτημα. Προέχει να κατανοήσουμε τον περιορισμένο ρόλο μας στη συνολική ανθρώπινη ιστορία προκειμένου να αποδεχτούμε αυτή την προϋπόθεση. Αυτό που μας εμποδίζει είναι η αλαζονεία ή κάποια άλλη σχετική ηθική αδυναμία. Αλλά αυτό που επιβάλλεται σε μας από την εν λόγω προϋπόθεση δεν είναι η διατύπωση κατηγορηματικών και επίπλαστων κρίσεων περί ίσης αξίας, αλλά η απόφαση να είμαστε ανοικτοί σ’ εκείνες τις διαπολιτισμικές μελέτες που είναι αναγκαίες για να αντικατασταθούν οι ορίζοντές μας από τις συγχωνεύσεις που θα προκύψουν. Πάνω απ’ όλα, εκείνο που χρειάζεται είναι να ομολογήσουμε ότι απέχουμε πολύ από το οριακό εκείνο σημείο από το οποίο η σχετική αξία διαφορετικών πολιτισμών θα είναι προφανής. Αυτό συνεπάγεται την αποτίναξη μιας ψευδαίσθησης που ταλανίζει ακόμα τους θιασώτες της πολυπολιτισμικότητας καθώς και τους οξύτερους των αντιπάλων της. (σσ.130-131)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου